रवि लामीछानेको आधारभूत मानव अधिकारको रक्षा गर

रवि लामिछाने न्यायिक हिरासतमा छन् l उनलाई न्यायिक हिरासतमा राख्ने कानुनको अधिकारबारे हाम्रो विरोध र असहमति छैन l कानुन र विधिको शासनमा जोकोही आरोपीमाथि अनुसन्धान प्रक्रियाले निर्धारण गरेका कार्यहरू गर्न पाइन्छ l उनलाई लागेको कसुरबारे छानबिन गर्न मिल्छ l तर ठुला साना कसुरदार र ठूलासाना जस्ता कसुर भए पनि न्यायिक निरूपणमा अपनाइने विधि र प्रक्रियाको भागीदार जोकोही हुन्छन् l यसबारे कुनै असहमति विरोध छैन l तर आरोपी जो जस्तो भए पनि या आरोप प्रमाणित नै भएको व्यक्ति भए पनि उनीहरूको आधारभूत मानवाधिकारको विषय विशेष र स्मरणीय छ l यो खबरदारीको विषय हो l प्रश्नीय सवाल हो l
भोलि अपराध प्रमाणित भए अदालतले सजायको फैसला गर्ला, तर आज उनी अनुसन्धान प्रक्रियामा रहेका अभियुक्त मात्र हुन् l त्यसैले उनलाई गर्ने व्यवहार उनको मानवाधिकार हनन गरेर गर्न पाइन्न l उनको मान प्रतिष्ठामा आँच आउने कुनैपनि गतिविधि मान्य हुँदैन l रवि लामिछानेमाथि ज्यादती भएको र अनावश्यक र अस्वाभाविक व्यवहार आम मानिसलाई महशुश हुनेगरी देखिएको छ l दिनभर लामो हैरानी खेपेर थकित अवस्थामा राती सुतेको व्यक्तिलाई उठाएर जबर्जस्ती लैजानु र उठाउन गएको व्यक्ति मदिरापान गरेर गएको जस्ता गम्भीर प्रश्न चितवन प्रहरीको लागि उठेका छन् l बस् बसेका चराचुरुंगी पशुपन्छीको समेत सुतेको उठाएर बध गर्न हुँदैन भन्ने आम मान्छेका संवेदनशील चेत, मानवीयता र व्यवहारिक अभ्यास रहेको छ l रवि लामिछानेलाई रातारात त्यसरी संशयपूर्ण हर्कत गर्नु वान्छनीय देखिन्न l
उनले आफ्नो स्वास्थ्य जाँच गर्नु पर्ने अडान राख्दा पनि त्यस तर्फ सुनुवाइ नगरी आधारभूत मानवाधिकार( हिरासत भित्र स्वास्थ्य रक्षाको अधिकारबाट वन्चित भएको विषय बाहिरिएको छ l उनलाई भेटेर फर्केका प्रमोद न्यौपानेका तर्फबाट दिइएको सार्वजनिक जानकारी अनुसार राती तीन बजे पोखरा पुगेर प्रेसर हेर्दा १८०/९० भएको बताइन्छ l स्वास्थ्यको दृष्टिले यो कति खतराजन्य स्थिति हो ? त्यो अपराध थिएन त्यसो गर्न पाइन्छ ? रविको तर्फबाट सूचना दिनेले गलत जानकारी र सूचना दीएको वा प्रचार गराएको भए त्यसको बारे पनि छानबिन हुनुपर्छ l पूर्व प्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईले समेत रवि लामिछाने माथि ज्यादती भएको संशय व्यक्त गरेका छन् l तसर्थ त्यसबारेमा सरकारले यथार्थ जानकारी दिएर रवि लामिछानेले पनि आफू हिरासतमा ढुक्क रहेको कुरा मानवअधिकार आयोग मार्फत् प्रत्याभूत रहेको विषय सार्वजनिक नभएसम्म ढुक्क हुने स्थितिमा शङ्का उत्पन्न भएको छ l
नेपालको संविधानको धारा २० को उपधारा (२) मा लेखिएको छ : पक्राउ परेका व्यक्तिलाई पक्राउ परेको समयदेखि नै आफूले रोजेको कानुनव्यावसायीसँग सल्लाह लिन पाउने तथा कानुन व्यवसायीद्वारा पुर्पक्ष गर्ने हक हुनेछ l त्यस्तो व्यक्तिले आफ्नो कानुन व्यायसायीसँग गरेको परामर्श र निजले दिएको सल्लाह गोप्य रहने छ l
नेपालको संविधानको धारा २० को उपधारा ५ मा उल्लिखित अभियोग लगाइएका व्यक्तिलाई निजले गरेको कसुर प्रमाणित नभएसम्म कसूरदार मानिने छैन l त्यस्तै धारा (२२)को (१) भन्छ:‘‘थुनामा रहेको व्यक्तिलाई शारीरिक वा मानसिक यातना दिइने वा निजसँग निर्मम, अमानवीय वा अपमानजनक व्यवहार गरिने छैन l’’त्यस्तो व्यवहार कानुन बमोजिम दण्डनीय हुनेछ र पीडित व्यक्तिलाई कानुन बमोजिम क्षतिपूर्ति पाउने हक हुनेछ l रवि लामिछानेद्वारा हिरासत बस्दा लेखिएको डायरी समेत खोसिएको बताइन्छ l त्यसबारे सबै पक्ष विशेषगरी सरकार र प्रहरी प्रशासन गम्भीर र संवेदनशील हुनु जरुरी छ l
हिरासतमा रहेको व्यक्ति वर्तमान संसद्को चौथो ठुलो दल, रास्वपाका सभापति, पूर्व गृहमन्त्री, बहालवाला संसद. रवि लामिछाने माथि छानबिनको क्रममा न्युनतम मानवियताको समेत उल्लङ्घन गरेको देखिन आएको छ l यसतर्फ सम्बन्धित र सबै सरोकारवाला पक्षको विशेष ध्यानाकर्षण गराइन्छ l मानवाधिकारको विषय प्रेसको आफ्नो स्वतन्त्रता र पृष्ठपोषणको विषय हो l विधिको शासनमा लज्जाको ख्याल राखी लाजजबोध गर्ने सामाजिक नैतिकताको पनि स्मरण गर्नु पर्छ l akabarey.com रवि लामिछानेलाई कानुनी उन्मुक्तिको माग गर्दैन निष्पक्ष छानबिनको माग गर्दछ l तर एउटा हिरासतमा रहेको व्यक्तिको मूलभूत मानवाधिकार रक्षाको प्रश्नमा निरन्तर पैरवी गर्दछ l
हिरासतमा रहेको व्यक्ति अभियुक्त मात्र भएको हुँदा अभियोग प्रमाणित नभएसम्म उसलाई अमर्यादा र प्रतिष्ठा गिर्ने गरी प्रचार गर्न पाइन्न l कसैलाई अनाहकमा दुख दिएर हरण गरिएको आत्मसम्मान, पुगेको नैतिक घाटा, खोसिएको सामाजिक साखको क्षतिपूर्ति कहिल्यै र कसैगरी गर्न सकिन्न अत: न्यायिक निरूपण गर्दा विशेष सजगता आवश्यक हुन्छ l
अग्रिम र सिस्टमेटिक टिकट बुकिंग व्यवसायीलाई सहुलियत यात्रुलाई भरपर्दो र प्रभावकारी सेवामामा राज्यका...
दलितलाई हेर्ने दृष्टिकोण सच्याउन र सच्चिन सरकार र विशेषगरी केपी ओलीलाई हार्दिक अपिल गरिन्छ l प्रश्न...
किनकि रास्वपा नयाँ हो, विकृतिको केन्द्र भञ्जन र अन्यभन्दा फरक गर्नु उसको चरित्र र दृष्टान्त हो ।