काठमाडौँ,फाल्गुन, ६

काठमाडौँमा फाल्गुन ३ गतेदेखि भइरहेको अन्तराष्ट्रिय कार्यक्रम विश्व सामाजिक मञ्चको शनिवार भृकुटीमण्डपमामा नेपाल दलित महिला उत्थान सङ्घ (एड्वान) को अगुवाईमा संवाद र विमर्श कार्यक्रम आयोजना भएको थियो l 

एड्वानकी अध्यक्ष विन्दु परियार (थापा) को सभापतित्वमा संचालित कार्यक्रमका वक्ताहरूले अर्को विश्व सम्भव छ,तर महिला दलित र सीमान्तकृतहरूमाथि हुने भेदभाव, अपहेलना र अवमूल्यनको अन्त्य भएर समतामूलक समाज निर्माणको अभिभारा बोक्ने हिम्मत आवश्यक भएकोमा जोड दिएका थिए l

कार्यक्रममा सहभागी विशिष्ट व्यक्तिहरूका साथै एडवान नेपालले जागृत गराएका विभिन्न जिल्लाका महिला प्रतिनिधिहरूले पनि आफ्नो भावना साटेका थिए l प्राय: विशिष्ट व्यक्ति भनेर राजनीतिककर्मीलाई मात्र सहभागी गराइने र वक्ताको रूपमा राख्ने चलनलाई तोडेर एड्वानद्वारा आयोजित कार्यक्रममा सर्वसाधारणहरूले विशिष्ट र विज्ञ व्यक्तिहरूसँगै आफ्नो अनुभव साटफेर गर्न मञ्चको उपयोग गर्न पाएका थिए l कार्यक्रममा व्यक्त  वक्ताहरूको धारणा र विचारहरू: 

भारती सिलवाल गिरी (अधिकारकर्मी)

आज पनि हाम्रो समाज मनुस्मृति कालीन कानुनले शासित छ त्यसैले दलिहरू पानी छोएको निहुँमा मारिन्छन् l आम मान्छेको सौन्दर्य चिन्तन विभेदी छ जसले दलित र महिलालाई फरक दृष्टिकोणबाट हेर्दछ l दलित भनेर चिनिने मान्छेको सामाजिक मूल्य कम छ l तर उस्तै अर्को हाइराकीको मूल्य विशेष छ l नेपालमा छुवाछुत र विभेदको नयाँ संविधान र कानुन आएको १० वर्ष हुँदा पनि जातीय विभेदको मुद्दामा ९१ वटा मुद्दा पर्दा ८८ ले सफाई पाउने सामाजिक संरचना छ यसर्थ दलितको लागि न्याय कठिन भएको हो l कानुन कसको लागि ? अदालत कसको लागि आम दलित र महिलाको प्रश्न छ l दलितको जीविकोपार्जनको स्थिति आज पनि अर्कासँग निर्भर हुनु परेकोले सामाजिक न्यायको मुद्दा लडन असहज भएको छ l बिष्णु मायाले आज जे गर्नु भएको छ सो अनुकरण गर्न लायक छ उनको प्रतिष्ठामा कता कता मेरो इर्श्या छ तर गर्व धेरै छ l हामी सबैमिलेर हातेमालो गरे अर्को विश्वको कल्पना यथार्थमा परिणत हुनसक्छ l अर्को विश्व सम्भव हुनको लागि अहिले हुने गरेका भेदभावजन्य कार्यको अन्त्य हुनु जरुरी छ l 

डाक्टर बिष्णुमाया परियार ( विश्व चर्चित नागरिक अभियन्ता, अधिकारकर्मी )

मलाई त अर्को विश्व सम्भव छ ? भन्ने नाराले नै प्रभावित गरेको थियो l गाउँ जगाउन सकियो भने दोश्रो विश्व सम्भव छ l यसरी नै सबैतिरका दिदीबहिनी दाजुभाइमा जागरण ल्याउन सकियो भने उन्नत विश्व असम्भव छैन l आज जसरी दिदीबहिनी बोलिरहेका छन् आफ्नो सफलताको कुरा सुनाइ रहेका छन् यसले विश्व अर्को र समुन्नत विश्व बनाउन सकिन्छ भन्ने सन्देश दिएको छ l हामीले आशा राख्नु पर्छ विश्वास गर्नु पर्छ र प्रयत्न गर्नु पर्छ हरेक कुरा सम्भव छ l 

लक्ष्मी परियार (प्रतिनिधि पूर्व सांसद) 

बिष्णु मायाको नाम लिंदा मलाई नि गर्व हुन्छ l दलित महिलाको पीडा कस्तो हुन्छ भोग्नेलाई थाहा छ l हामी सबैले आफ्नो आफ्नो ठाउँबाट हातेमालो गरौं l महिलालाई ३३ प्रतिशतबाट ५० प्रतिशत अधिकार स्थापित गरे अर्को विश्व (नयाँ) असम्भव छैन l 

निरा जैरु (पूर्व सांसद)

 सामान्य मान्छेको जीवनस्तर बदल्ने विश्व नै आजको आवश्यकता हो l महिला दलित र पछाडि पारिएका मान्छेको हितमा काम गर्ने नयाँ सोच, शैली र नीतिको कार्यन्वयन गरेर जाँदा नयाँ विश्व भेट्न सकिन्छ l 

दुर्गा परियार (संविधान सभा सदस्य )

 बिष्णु मायाको सामाजिक सेवाको विशेष चर्चा नगरेको नेपालको सामाजिक आन्दोलनको नाम अपूर्ण हुन्छ l बिष्णुमाया जस्तै सबैले काम गरे परिवर्तन असम्भव छैन l बिष्णुमाया परियारले गरेको सहयोगको जति चर्चा गरे पनि कम हुन्छ l बिष्णु कै योगदानको कारण धेरै विपन्न दलित र पछाडि पारिएका महिलाको नयाँ र सुखद यात्रा सुरू भएको हो l 

मान बीके (पूर्व सचिव ) दलित समुदायबाट सचिव बन्ने पहिलो व्यक्ति 

आब हामीलाई चाहिएको अर्को विश्व आर्थिक असमानता नहुने विश्व हो l छुवाछुत र भेदभाव रहीत विश्व हो l आर्थिक असमानता र सामजिक विषमाता नभएको विश्व हो l असमनता र असभ्यताले राज्यलाई पनि नोक्सान गर्छ व्यक्ति र समुदायलाई मात्र होइन तसर्थ नयाँ विश्वको कल्पना गर्दा समतामूलक समाज निर्माणको कुरा आउँछ l हाम्रा परम्परागत सीप कला र आविष्कार लोप हुनुको क्षति राज्यको क्षति हो l अहिलेको हाम्रो राजनीतिक प्रणाली जित्नेले सबै लिने भन्ने सिद्धान्तमा आधारित छ l तर अहिले चाहिएको प्रणाली संरक्षणकारी सिद्धान्तमा आधारित हुनुपर्छ l जसले सबैको सहभागिता सुनिश्चित गरोस् l समाजले राज्यले संरक्षणको नीति लिनु पर्छ l कसैले पनि भेदभाव र अन्यायको अनुभूति कुनै जात धर्म वर्ण र लिङ्गको आधारमा देखि कुनै पनि बहानामा गर्नु नपरोस् तब मात्र अर्को विश्व सम्भव छ l एकातिर पुँजीवाद र अर्कोतर्फबाट पितृसत्ताको दोहोरो मारमा महिलाहरू परेको कारण असहज स्थिति पैदा भएको हो l त्यसैले संरक्षणवादी सिद्धान्त आवश्यक छ l 

बिनिता कार्की (युएनडिपी युथ प्रोग्राम अफिसर)

कुनै पनि प्रयास आफू स्वयंको प्रयास बिना सम्भव हुँदैन l केही गर्ने र केही बन्ने अठोट आफैमा बढी हुनुपर्छ l सामाजिक सङ्घसंस्थाले त्यो प्रयत्नलाई बल दिने हुन l मूख्य भूमिका आफ्नै हो l त्यसको लागि उचित शिक्षा आवश्यक हुन्छ l आज तपाई जे र जहाँ हुनुहुन्छ त्यसबाट मुक्ति सहितको दोस्रो जिन्दगी छ कि छैन त्यो हेर्नुस् l चुहिने छानोबाट सुरक्षित छानोमा पुग्नु अर्को विश्वमा पुग्नु जस्तै हो l

नदिया (महिला अधिकारकर्मी बंगलादेश)

महिलाहरूलाई शसक्तिकरण गर्नको लागि क्षमता अभिवृद्धि कार्यक्रम आवश्यक रहेको छ बङ्गलादेशमा पनि छुवाछुत र पितृसत्ता हावी रहेको छ l सो समाप्त गर्ने चुनौती हाम्रा साझा समस्या हुन् l 

सुनिता परियार (स्वास्थ्य अधिकृत)

 एड्वानको सहयोग र भरोसाले म आज स्वास्थ्य अधिकृत सम्म बनिसकेको छु l मजस्तै अवसर पाए थुप्रै मान्छेले उल्लेख्य प्रगति गर्न सक्छन् l एड्वानको सहयोगप्रति म कृतज्ञ छु l मजस्ता २५ हजार भन्दा बढी मान्छे कृतज्ञ छन् l 

मिना बोटे, रीता न्यौपाने

हामी एड्वानको कारण बोल्न सक्ने भएका छौ l आफ्नो हक बारे दुई चार कुरा सम्बन्धित निकायमा भन्न सक्ने भएका छौं l एड्वानले केवल दलितलाई मात्र समेटेको छैन सबै जातजाति र समुदायका महिलाहरूलाई समेटेको छ l सिकाएको छ आखाँ देखाएको छ l आफ्नो खुट्टामा उभिन सक्ने बनाएको छ l जातीय भेदभाव र छुवाछुत अन्त्यको फरकशैली अपनाएको छ l अन्तरघुलन मार्फत सबैको सामाजिक मर्यादा बढाएको छ l 

दमयन्ती जोशी, मिना कुमारी सिम्खडा,सरिता रोका 

एकल महिलालाई उद्ध्यम तरकारी,बीउ बीजन, सिपमूलक तालिम,बाख्रापालन,जीविकोपार्जन आदिमा जोड दिएर समुदाय र महिलाहरूको आयआर्जन र क्षमता वृद्धि भएको कारण छोराछोरीलाई सरकारी स्कुलबाट बोर्डिंग पढाउन सक्ने भयौ l न्यायको उपचारात्मक विधि जानियो l बोल्न सक्ने भइयो आदि केही सहभागीले गीत मार्फत आफ्नो वेदना भावना र सकारात्मक सन्देश प्रवाह गरेका थिए l समाजको विविध क्षेत्रमा हामी अगाडि आउन सक्ने भयौ l आफ्नो वडा र ठाउँको विकास र कार्यक्रम बारे चासो राखेर निगरानी गर्न सक्ने भयौ जस्ता आत्मवल जागृत भएका र सामाजिक विकासमा रुचि अधिकारको खोजी र कर्तव्यमा सचेत बन्ने मौका एडवान मार्फत पाएकोमा महिलाहरूले कृतार्थ भाव राखेका थिए l स्वावलम्बी बन्न सिकाएकोमा सहभागी महिलाहरू सुन्तुष्ट र खुसी देखिन्थे l akabarey.comले थुप्रै सर्वसाधारणसँग उनीहरूको सफलता अनुभव र सिकाइ बारे जिज्ञासा राखेको थियो l उक्त  कार्यक्रमलाई आकर्षक ढङ्गले सपना सुनारले सन्चालन गर्नु भएको थियो l 

एड्वानले गरेको कार्यक्रममा उपस्थिति पनि उलेख्य रहेको सहभागी दर्शकहरूको प्रतिक्रिया थियो l