नयाँ पत्रिका-‘गाउँमा प्रहरी बोलाउने’ भन्दै २०–२५ जनाको समूहले घर तोडफोड गरेपछि अस्थायी बसोबासको माग गरिरहेका दलित परिवार लगत्तै परेको वर्षामा ओत लाग्ने ठाउँसमेत नहुँदा बिचल्लीमा
सिराहाको कल्याणपुर नगरपालिका– ८ अरङ गाउँको ठुलो पोखरीका दलित समुदाय बिचल्लीमा परेका छन् । विश्वकर्मा पूजाको आर्केस्ट्रामा भएको विवादपछि शान्तिसुरक्षाको माग गर्दै प्रहरी गुहारेका दलितहरूलाई ‘प्रहरी बोलाउने’ भन्दै शुक्रबार दिउँसो २०–२५ जनाको समूहले बस्तीका पाँच घर तोडफोड गरेको थियो । लगत्तै लगातार परेको वर्षाले ओत लाग्ने ठाउँसमेत नपाउँदा उनीहरू बिचल्लीमा परेका हुन् ।

‘घामपानी छेक्ने झुपडीसमेत भत्काएर लुटपाट गरे,’ ७३ वर्षीय बिन्दे पासमानले भने, ‘दुई दिनको वर्षामा टाउको लुकाउने ठाउँसमेत पाएनौँ ।’ खान जोहो गरेर राखेको अन्नपात भाँडावर्तनसमेत लुटेर लगेपछि एक छाक पेट भर्नसमेत मुस्किल परिरहेको उनको गुनासो छ । बस्तीमा तोडफोड र लुटपाट गरिएका पाँच परिवारका तीसजनाको बिचल्ली भएको उनले बताए ।

स्थानीय दलितहरूले आफूहरूलाई उठीवास गराइदिने धम्की दिएकाले सुरक्षाका लागि शुक्रबार बिहानै कल्याणपुरस्थित इलाका प्रहरी कार्यालयलाई गुहारेको पीडित सोभित पासमानले सुनाए । ‘कल्याणपुरका प्रहरीका इन्चार्ज सञ्जय शर्मा अर्का प्रहरीसहित बस्तीमा त आए, तर दलितहरूको घर तोडफोड र लुटपाट गरिरहँदा रोक्नेसम्म प्रयास गरेनन्,’ उनले भने ।

गत १ असोजमा गाउँमा ल्याइएको आर्केस्ट्रामा मदिरा सेवन गरेर पुगेका स्थानीय प्रभाषसिंह राजपुतसँग दलित युवाहरूको सामान्य विवाद भएपछि उनले दलित बस्ती उठाइदिन्छु भन्दै धम्क्याएको पीडितहरू बताउँछन् । ‘त्यसलगत्तै कल्याणपुर प्रहरीमा ३ असोजमा शान्ति–सुरक्षाको माग गर्दै निवेदन दिएका थियौँ,’ पीडित राजकुमार पासमानले भने, ‘१२ असोजमा राखिएको छलफल नभएपछि २१ असोजका लागि तोकिएको थियो, चार दिनअगावै बस्ती प्रहरीकै अगाडि तोडफोड र लुटपाट गरे ।’

स्थानीय प्रभाष सिंह, नितेशसिंह, शैलेन्द्र सिंह, राजकुमार सिंह, मुस्तफा राइन, रामनारायण सिंह, लक्ष्मी सिंहलगायत २०–२५ जनाको समूहले शुक्रबार दिउँसो करिब २ बजेतिर घर तोडफोड गर्नुका साथै घरमा रहेका सामान, सुनचाँदी, नगद लुटेर लगेको पीडितहरूको भनाइ छ । उक्त समूहले घर तोडफोड गर्दै दलितहरूको घरआँगनमा रहेका केरा, कागती, आँप, अम्बाका बोट भाँच्नुका साथै सुनचाँदीका गहना, नगद, अनाज फर्निचर लुटपाट गरेर लगेको उनीहरूको गुनासो छ । उक्त समूहले अशोकको घरबाट चारआना सुन र ३० तोला चाँदीको गहना, राजकुमारको घर तोडफोडसहित मजदूरी गरेर राखेको धानचामल, रासलालको घरमा राखिएको दालचामल, चारआना सुन र १० तोला चाँदीको गहनासहित १८ हजार रुपैयाँ नगद, बिन्दे पासमानको घरमा रहेको २० तोला चाँदीका गहना, दुईआना सुन र तीन हजार नगद लुटेर लगेको पीडितहरूको आरोप छ । प्रहरीको रेकर्डमा ‘फरार’ भनिएका प्रभाष ज्यान मार्ने उद्योग, चन्द्रदीप र लक्ष्मी अनुचित लेनदेन मुद्दाका प्रतिवादी रहेको बताइएको छ ।

यस्तो थियो विवाद
१ असोजको विश्वकर्मा पूजाको दिन गाउँमा ल्याइएको आर्केस्ट्रामा हो–हल्ला भएपछि पासमान टोलका युवाहरूसँग प्रभास, नितेसलगायतको विवाद भएको थियो। ‘त्यही वेला उठिबास गराउने धम्की दिएपछि ३ असोजमा इलाका प्रहरी कार्यालय कल्याणपुरमा शान्ति सुरक्षाका लागि निवेदन दिएका थियौँ,’ पीडित सोभितले भने ‘१२ असोजमा प्रहरीमा राखिएको छलफल नभएपछि २१ असोजका लागि तोकिएको थियो ।’ दलित भन्दै हेपेर शुक्रबार बस्तीमा आउँछौँ भन्दै धम्क्याएपछि पीडितहरूले कल्याणपुर प्रहरीलाई बेलैमा खबर गरेको भए पनि त्यहाँबाट गएका प्रहरीकै अगाडि तोडफोड र लुटपाट भएको उनीहरूको गुनासो छ। ‘प्रहरीले एकपल्ट रोक्नेसम्म प्रयास पनि गरेन,’ उनले भने । प्रहरीको रेकर्डमा ‘फरार’ भनिएका प्रभास सिंह, चन्द्रदिप सिंह लागयतको समूहले प्रहरीकै अगाडि दलितको घर तोडफोड र लुटपाट गरिरहँदा कल्याणपुरबाट गएका प्रहरीले रोक्नेसम्म प्रयास नगरेको स्थानीय दलितहरूको गुनासो छ । प्रभास ज्यान मार्ने उद्योग र चन्द्रदिप अनुचित लेनदेन मुद्दाका फरार व्यक्ति रहेको बताइएको छ ।

भिडलाई उक्साएको आरोपमा वडाध्यक्ष प्रहरी नियन्त्रणमा
बस्ती तोडफोड र लुटपाटमा संलग्नहरूलाई उक्साएको आरोपमा प्रहरीले शनिबार कल्याणपुर– ८ का वडाध्यक्ष रामकिशोर यादवलाई नियन्त्रणमा लिएको छ । वडाध्यक्ष यादवलाई इलाका प्रहरी कार्यालय मिर्चैयामा राखेर सोधपुछ गरिरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सिराहाका प्रमुख प्रहरी उपरीक्षक अनन्तराम शर्माले जानकारी दिए । ‘घटनामा संलग्न अन्य व्यक्तिहरूको पनि खोजी भइरहेको छ,’ उनले भने । तोडफोड र लुटपाटको घटनामा वडाध्यक्ष स्वयं उपस्थित नभए पनि अन्यत्र बसेर भिडलाई उक्साएको बताइएको छ । केही दिन पहिले दलित बस्ती तोडफोड र लुटपाट गर्नेहरूलाई उनले बस्ती खाली गराउन वडा कार्यालयबाट सिफारिस दिएको खुलेको गाउँलेहरूको आरोप छ ।

प्रहरीकै उपस्थितिमा पाँच घरको दलित बस्ती तोडफोड र लुटपाट भएको घटनाको विषयमा शुक्रबार राति नयाँ पत्रिकाको अनलाइन संस्करणमा समाचार प्रकाशन भएपछि शनिबार प्रमुख जिल्ला अधिकारी वसन्त अधिकारीसहित जिल्ला प्रहरी प्रमुख शर्मा तोडफोड भएको बस्ती पुगेका थिए । बस्तीको स्थलगत अनुगमन र पीडितहरूसँग कुराकानी गरी फर्किएपछि प्रहरी प्रमुख शर्माले जिल्ला सुरक्षा समितिबाट पाँच पीडित परिवारलाई कम्बल, झुल र त्रिपाल दिइएको बताए । ‘गाउँमा स्थानीयसँग सोधपुछसहित तोडफोड र लुटापाटमा संलग्न व्यक्तिहरूको घर खानतलासी गरिए पनि भेटिएनन्,’ उनले भने, ‘प्रहरीले खोजतलास जारी राखेको छ ।’ उनका अनुसार पालिकालाई पीडितहरूको अस्थायी बसोबास र खाद्यान्नका लागि पहल गरिदिन आग्रह गरिएको छ । प्रहरीले घटना भएकै दिन शुक्रबार मिर्चैयाबाट गएको प्रहरीलाई दुव्र्यवहार र आक्रमण गर्न खोजेका स्थानीय करिब ६१ वर्षीय गणेश कामतीलाई नियन्त्रणमा लिएको थियो । 

स्मरणीय : पत्रपत्रिका स्तम्भअन्तर्गत प्रस्तुत सामग्री र फोटो नयाँ पत्रिका दैनिकबाट साभार गरिएको हो l