बार्हौ स्मृति दिवस - २०८१ 
निष्ठाका धरोहर - स्व.भीमबहादुर तामाङ ।
इतिहासलाई प्रभावित गर्ने युगीन व्यक्तित्वहरू सधैं जन्मँदैनन् । विश्वका जुनसुकै मुलुकमा पनि युगलाई प्रभावित गर्ने वा आफ्नो देशलाई नवीनतम् चेतनाले उद्देलित एवम् प्रेरित गर्ने व्यक्तिहरू कमै हुन्छन् । तिनै व्यक्तिहरूमध्ये एक हुन् - स्व.भीमबहादुर तामाङ । नेपाली राजनीतिमा भीमबहादुर तामाङ निष्ठाको पर्यायको रूपमा परिचित हुनुहुन्छ l 
बि सं १९९० साल असार ७ गते भारतको खर्साङमा जन्मनु भएका भीमबहादुर तामाङको पुर्ख्यौली थलो भने दोलखाको झुले हो । भारतको दार्जिलिङबाट औपचारिक शिक्षा पुरा गरेर युवा उमेरमा तामाङ पुर्ख्यौली थातथलो झुलेमा फर्किनु भएको थियो ।

झुलेमा आएपछि उहाँले शिक्षाको उज्यालो फैलाउन समर्पित रहनुभयो । हालको अमर मा.वि मा शिक्षण गर्नु भयो l झुलेमै रहेको हालको जनप्रभात मावि स्थापना गर्न पनि उहाँको भूमिका र अग्रणी नेतृत्व रह्यो l शिक्षाको विकास बिना अन्य विकास अपुरो र अधुरो रहेको ठान्ने तामाङको पहलमा अनेक सङ्घसंस्था र दाताबाट  दोलखा जिल्लाका प्राय स्कुलले नयाँ भवन, विज्ञानको सामग्री, पुस्तकालयको लागि पुस्तक र स्वयं सेवक शिक्षकसम्म प्राप्त गरेका थिए l

सधैँ पढन र नयाँ नयाँ किताबको बारेमा जानकारी दिने र पढन हौस्याउने तामाङ साहित्यमा गहिरो अभिरुचि राख्न्ने व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो l कांग्रेस नेता,सांसद र मन्त्री भएर चिनिनु अघि उहाँ मास्टर भीमबहादुरको नामले परिचित हुनुहुन्थ्यो l दोलखा वरपर पुराना मान्छेहरू उहाँलाई मास्टर भीमबहादुरको आदरणीय र प्रिय नामले पुकार्थे l 

वि.सं. २०१४ सालमा नेपाली काङ्ग्रेसका महामन्त्री श्री पद्मशङ्कर अधिकारीको हातबाट नेपाली काङ्ग्रेसको सदस्यता लिनु भएका तामाङले त्यसयता निरन्तर नेपाली काङ्ग्रेसको राजनीतिमा सक्रिय रहनुभयो ।
राजनीति निष्ठाका एक अविरल योद्धा स्व.भीमबहादुर तामाङले राजनीतिबाट कमाउनेभन्दा धेरै गुमाए । राजनीतिकै कारण, उहाँले परिवारको मोहबाट अलग्गिनु पर्‍यो । 
विभिन्न राजनीतिक घटनामा सक्रिय उहाँ नेपाली काङ्ग्रेसका नेता बीपी कोइरालासँगै लामो समय भारत निर्वासनमा बस्नुपरेको थियोे ।
बीपी कोइरालाको प्रजातान्त्रिक समाजवादलाई शीर्षस्थानमा राखेर राजनीतिमा होमिएका तामाङले जीवनको उत्तरार्धमा काङ्ग्रेस नेता सुशील कोइराला र शेरबहादुर देउवासँग (१२ औं महाधिवेशनमा ) पार्टी सभापतिका लागि चुनावमा होमिनु भयो। आफ्नो उमेदवारीलाई "काङ्ग्रेस सुदृढीकरणका लागि संकेतिक लडाइँ" भन्ने भीमबहादुर तामाङले उक्त उमेदवारीबाट जम्माजम्मी ७८ मत मात्रै पोल्टाेमा थाप्नु पर्‍यो । राजनीतिमा विजय र पराजयलाई सामान्य रूपमा लिने तामाङ पराजयबाट कहिल्यै अताल्लिनु भएन ।
राजनीतिको अलवा साहित्य, कला र दर्शनमा गहिरो अभिरुचि रहेका तामाङ पूर्वीय साहित्य र पश्चिमी साहित्य, कला र दर्शनको ज्ञाता समेत हुनुहुन्थ्यो । बीपीको साहित्यिक कृतिहरूको पहिलो पाठक समेत रहनु भएका तामाङ गान्धीवादी चरीत्र अनुशरण गर्ने थोरै काङ्ग्रेस नेताहरुमध्ये एक हुनुहुन्थ्यो ।

त्याग, समर्पण, निष्ठा र सरल अनि सादगी जीवनका लागि कहिँकतै नचुकेका तामाङको जीवन अचम्म लाग्दो तरिकाले बित्यो ।
पाँच दशक राजनीतिबाट खारिएका स्व.भीमबहादुर तामाङले देश जातीय नाराले रंगिएको बेलामा समेत जनताको आवाजलाई नम्र भाषामा 'द्वन्द्व मेटिने, पहिचान भेटिने' मध्यमार्गी नारा दिनुभयो ।
राजनीतिक आस्थाका केन्द्रीय व्यक्तित्वका रूपमा स्थापित स्व.भीमबहादुर तामाङ दुई पटक सांसद बन्नु भयो भने बि.सं . २०५१ सालको चुनाव जितेपछि शेरबहादुर देउवाको मन्त्रीमण्डलमा कानुनमन्त्री बन्नभयो । नेपाल सरकारले तामाङलाई मरणाेपरान्त महाउज्ज्वल राष्ट्रदीप ( प्रथम श्रेणी ) बाट विभुषित गर्‍यो । कानुनमन्त्री हुँदासम्म टेलीभिजन जोडन नसकेका तामाङको पछिल्लो समय काठमाडौंको नयाँबानेश्वरमा कानुन व्यवसायी तथा नेता राधेश्याम अधिकारीले सद्भावपूर्ण उपलब्ध गराएको सामान्य कोठामै बित्यो । पाँच दशक लामो निष्ठाको राजनीतिक यात्रामा रहेका तामाङसँग जीवनभरको सम्पत्ति भनेकै निर्दाग चरित्र, पारदर्शिता, शान्त स्वभाव र दृढ आत्मविश्वास नै थियोे ।
उहाँको कोठामा सुत्ने सामान्य खाट, बस्नको लागि काठको बेन्च र त्यसमाथि गाउँ घरमै बुनिएका खोस्टाको सुकुल बिछ्याइएको हुन्थ्यो ।
आज हामीसँग भीमबहादुर तामाङको भौतिक शरीर त छैन । उहाँको भौतिक शरीर हामी माझ नभएको पनि आज १२ वर्ष बित्यो । बि. सं २०६९ साल मंसिर १६ गते भीमबहादुर तामाङले निष्ठाको अविरल राजनीतिक यात्राबाट मात्रै बिदा लिनु भएन, उहाँको दिव्य शरीर समेत चिताग्नीमा खरानी बन्यो । उहाँको निधनबाट हामीले एक निष्ठावान राजनीतिज्ञ मात्रै गुमाएनौ सरल र सादगी जीवनका एक प्रेरणादायी अभिभावक पनि गुमायौं । स्व. भीमबहादुर तामाङले सल्काएको निष्ठाको दियो निभ्न नदिने हो भने कांग्रेस पार्टीले कहिल्यै सङ्कट बेहोर्नु पर्दैन l भीमबहादुरको पथ हिंड्ने सङ्कल्प गर्दा अभावलाई भावले जित्ने सामर्थ्य प्राप्त हुन्छ l 

एउटा मान्छेक रूपमा भीमबहादुर तामाङसँग पनि कमजोरी थिए तर नेपाली राजनीतिमा र समाजवादी जीवन शैली, आचरण ,बेदाग चरित्र आदर्शभावको लागि भीम दाइ नाम जत्तिकै अग्ला भीमकाय नै हुनुहुन्थ्यो  । उदाहरणीय नेताको रूपमा बाहरूका गुरु, हाम्रा बा गुरु भीमबहादुर अत्यन्तै आदरणीय र चिरस्मरणीय हुनुहुन्छ l 

लेखक -

श्रीबाबु  कार्की  'उदास'- केन्द्रीय उपमहासचिव नेपाली लेखक सङ्घ l लेख पूर्व प्रकाशित हो l आज स्व. भीमबहादुर तामाङको स्मृति दिवस रहेको कारण पुन प्रकाशित गरिएको छ l सम्पादक akabarey.com .