सामाजिक अभियन्ता डा.बिष्णुमाया परियारलाई 'कर्मयोगी बद्री पहाडी समाजसेवा पुरस्कार'हस्तान्तरण

२०८० सालको 'कर्मयोगी बद्री पहाडी समाजसेवा पुरस्कार' सामाजिक अभियन्ता डा.विष्णुमाया परियारलाई शनिबार प्रदान गरिएको छ । उक्त पुरस्कार राशि १ लाख १० हजार रुपैयाँको रहेको छ । सामाजिक न्यायको क्षेत्रमा महत्वपूर्ण योगदान गरेकी परियारलाई कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि नेपालकी पहिलो महिला प्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीले आयोजक मानव अधिकार तथा शान्ति समाजको तर्फबाट सम्मान गरिन् । उक्त पुरस्कार मावन अधिकार तथा सामाजिक न्यायको क्षेत्रमा लामो समयदेखि काम गरिरहेका संस्था (२०५३ जेठ १९ गते) मानवअधिकार तथा शान्ति समाजको आयोजनमा वितरण गरिएको हो l यो संस्थाले डोनर र कुनै सरकारी अनुदान नलिने नीति लिएको छ l
मानवाधिकार र शान्ति समाज गैरसरकारी, गैरराजनीतिक, लाभनिरपेक्ष र निष्पक्ष संस्थाको रूपमा स्थापित छ l नागरिक समाजका अगुवा कृष्ण पहाडीको सार्वजनिक व्यक्तित्व पनि निष्कलङ्क र बेदागी गेरुवस्त्र धारी कुनै लाभको पद धारण नगर्ने छ l उनै कृष्ण पहाडीले आफ्ना बाबु बद्री पहाडीको नाममा २०७६ देखि ‘कर्मयोगी बद्री पहाडी समाज सेवा पुरस्कार’ स्थापना गरेर वितरण गर्दै आएका छन् l
२०८० को पुरस्कार अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रमा सुपरिचित, साढे दुई दशकभन्दा बढी समयदेखि अधिकारको आन्दोलनमा योगदान र राष्ट्रिय अन्तराष्ट्रिय स्तरमा सम्मानित सामाजिक न्यायका लागि क्रियाशील अभियन्तालाई उनको कामको कदर स्वरूप प्रदान गरिएको कुरा मानवाधिकावादी नेता कृष्ण पहाडीले जानकारी दिए l
‘कर्मयोगी बद्री पहाडी समाजसेवा पुरस्कार’ प्राप्त गर्ने डा.विष्णुमाया परियार को हुन् ?
गोरखाको ताकलुङमा वि.सं. २०३० मा बुबा रूपबहादुर परियार र आमा कनमाया परियारको पुत्रीको रूपमा बिष्णुमायाको जन्म भएको हो l रूप बहादुर परियार स्वर्गीय भैसक्नु भएको छ भने आमा आज परिवारलाई छात्रछाया दिएर रहनु भएको छ l
नेपाली सुपरिचित सामाजिक अभियन्ता डा. बिष्णुमाया परियार राष्ट्रिय र अन्तराष्ट्रिय पुरस्कार विजेता विद्वान् , प्रख्यात सामाजिक उद्यमी, र प्रशंसनीय नेपाली-अमेरिकी व्यक्तित्व हुन् । नेपालमा तथाकथित (अछुत) छुवाछुतको मारमा परेकी र छुवाछुत र जातीय भेदको अन्त्यको लागि सामाजिक विषमता समाप्त गर्न लागि परेकी छन् l सीमान्तकृत जनताको उत्थानका लागि काम गर्ने उनको जीवनभरको समर्पणले समुदायमा गहिरो परिवर्तन ल्याएको दृष्टान्त एड्वानले काम गरेका नेपालका चितवन, गोरखा, बागलुङ्ग लगायतका जिल्ला हरूका गाउँहरूमा देख्न पाइन्छ l उनमा जित वा हासिल गर्ने दृढ संकल्प छ भने असम्भव केही छैन भन्ने विश्वास डा. परियारको मान्यता छ । Nurturing Young Minds Equality नयाँ पुस्तालाई समानताको शिक्षा नेपाली सामाजिक अभियन्ता डा. बिष्णुमाया परियारको जातीय छुवाछुत विरूद्ध र महिला सशक्तिकरण तथा बालबालिका शिक्षाको साढे दुई दशक लामो जीवन संघर्षको कथा अमेरिकी राज्य मासाचुसेट्सका हाल ४० डिस्ट्रिक्टका १५० विद्यालयका ३० हजार विद्यार्थीहरू अध्ययन गरिरहेकाछन् । अमेरिकाको मासाचुसेट्स राज्यको शिक्षा विभागले राज्यस्तरको कक्षा-७ को पाठ्यक्रममा “Lession-12: Untouchability and SDG 10” (पाठ-१२: अछुतपना र दीगो विकास १०) शिर्षक अन्तर्गत आठ पेजको लामो पाठ्य सामाग्रीमा डा. परियारको जीवनकार्यसँग सम्बन्धि विषय Taking Action to Reduce Inequality: The Work of Bishnu Pariyar, Unit 7.1; Lesson 16; UN Sustainable Goal 10: Reduced Inequality समावेश छ । यो पाठ्यक्रम सन् २०२२ मा मासाचुसेट्स राज्यको शिक्षा विभागले प्राईमरी सोर्सको सहकार्यमा तयार पारी राज्यस्तरमा लागू गरेको हो । विभेद रहित समाजको कल्पना गर्नु हाम्रो दायित्व हो भने भावी पुस्ताको न्यूनतम हक हो । संयुक्त राष्ट्र संघले आफ्नो दीगो विकासको लक्ष-१० मा Reduced Inequality (असमानताको न्यूनिकरण) भन्दै सन् २०३० सम्ममा आर्थिक असमानताको साथसाथै जात, जाति, धर्म, लैंगिक, उमेर र असक्तताको आधारमा हुने असमानता घटाउने प्रतिवद्दता गरेकोछ । त्यसैगरी, सन् २०२१ मा डा. बिष्णुमाया परियारको जीवन कहानी विश्वव्यापी कलेज पाठ्यपुस्तकमा प्रकाशित छ । विश्वविद्यालय र हाईस्कूलका विद्यार्थीहरूको पाठ्यपुस्तक प्रकाशनमा विश्वमै अग्रणी मानिने अमेरिकी प्रकाशक म्याकग्रो हिलले डा. लिसा राईट होफ्नरद्वारा लिखित ‘दि राईटर्स माईण्डसेट’ (The Writer’s Mindset) पुस्तकमा डा. परियारको जीवन संघर्षको कहानी प्रकाशन गरेको छ । उक्त पुस्तकको ६९२ पृष्ठ मध्ये डा. परियारको कहानी पृष्ठ ५९१-५९४ बिच चार पृष्ठहरूमा समावेश गरिएकोछ । यसरी नेपाली व्यक्तित्वको कहानी विश्व प्रसिद्ध पाठ्यपुस्तकमा प्रकाशित भएको ईतिहासमै पहिलो पटक हो । उनको यो पाठ्यपुस्तकमा समावेश कहानी यस अघि अमेरिकी संघीय सरकारको पिस कोरले आफ्नो वेबसाइटमा प्रकाशन गरेको थियो । विश्वमै अग्रणी मानिने म्याकग्रो हिल पब्लिकेसनको पाठ्यपुस्तकहरू अमेरिकामा मात्र हैन विश्वको १००+ (सय बढी) मुलुकहरूका हाईस्कूल, कलेज र विश्वविद्यालयहरूमा पढाईन्छ। सन् २०२० को डाटा अनुसार हाल यो पब्लिकेसनको ४३ लाख बढी सशुल्क पाठ्यपुस्तक किन्ने विद्यालय, विश्वविद्यालय, विद्यार्थीहरू र प्रोफेसरहरू छन् भने यसका ११ सयभन्दा बढी शिक्षण संस्थानहरू विशेष प्रयोगकर्ता छन् । अमेरिकामा डा. विष्णुमाया परियार डे" घोषणा राष्ट्रिय र अन्तराष्ट्रिय ४० बढी पुरस्कारहरूबाट सम्मानित डा. विष्णुमाया परियारलाई सन् २०१५ मा उनले समाजमा पुर्याएको योगदानको कदर गर्दै अमेरिकाको केन्टुकी राज्यको लुईभिल शहरका मेयर ग्रेग ई फिसरले प्रोक्लेमेसन पत्रद्वारा सेप्टेम्बर २७ तारिखलाई "डा. विष्णुमाया परियार डे" घोषणा गरिएको छ । यसरी जिवित नेपाली व्यक्तित्वको नाममा दिवस (डे) घोषणा गरेर विदेशीभूमिमा सम्मान गरिएको यो पहिलो ऐतिहासिक दिन हो । विश्वमै पहिलो पटक अमेरिकि शहरमा नेपालको झण्डोत्तोलन सन् २०१७ को जुन ३० तारिख अमेरिकाको न्यू जर्सी राज्यको जर्सी सिटी सहर आफ्नो सिटी हल भवनको ताज छानामा नेपालको झण्डा फहराउने विश्वमै पहिलो अमेरिकि शहर बनेको थियो । जर्सीसिटी सहरकी तत्कालिन डाईभर्सिटी र ईन्क्लुसन वोर्डकी सल्लाहकार डा. विष्णुमाया परियारको पहलमा उक्त ऐतिहासिक झण्डोत्तोलन समारोह सम्पन्न भएको थियो । सोही जर्सी सिटी नगरले दोश्रो ऐतिहासिक झण्डोत्तोलन समारोह पनि डा. परियारकै पहलमा सन् २०२१ को सेप्टेम्वर २० तारिख नेपालको झण्डा फराएको थियो । त्यसैगरी, अमेरिकाको जर्सी सिटी शहर र नेपालको ईन्द्रावती गाउँपालिका बिच सन् २०१९ को जनवरी २४ तारिख सिस्टर सिटी बनाउन दुई मेयरद्वारा आठ बुँदे ऐतिहासिक सम्झौता पत्रमा हस्ताक्षर गरिएको थियो । यि दुई शहर र गाउँपालिका बिच हुने औपचारिक रूपमा सिस्टर सिटी बनाउन जर्सी सिटी काउन्सिलद्वारा सन् २०१८ को डिसेम्वर १९ तारिख ऐतिहासिक काउन्सिल रिजोलुसन पारित गरिएको थियो । जर्सी सिटी मेयर स्टेभन फुलपकी सल्लाहकार तथा दुई शहर बिचकी ईमिसरी (विशेषदूत) को डा. बिष्णुमाया परियारको पहल र नेतृत्वमा यि दुई शहर बिच सिस्टर सिटी बनाउन सफल भएको थियो । अन्य मुलुकको शहरसंग सिस्टर सिटी बन्ने ईन्द्रावती गाउँपालिका विश्वमै नयाँ नेपालको पहिलो गाउँपालिका हो । जर्सी सिटी शहरद्वारा सन् २०१५ र २०१८ मा काउन्सिल प्रेसिडेण्ट रोलाण्डो लाभारोको सवल नेतृत्व र बिष्णुमाया परियारको तत्परतामा अमेरिकामा रहेका नेपालीहरूको लागि नेपालमा गएको महाभूकम्पले उनीहरूको नेपालमा रहेका परिवारमा पर्न गएको क्षतिको निम्ति राहत पुर्याउन टिपिएस (TPS) सुविधा दिलाउने सम्बन्धी काउन्सिल रिजोलुसन पारित गरिएको थियो । टिपिएस रिजोलुसन सन् २०१५ र २०१८ मा पास गर्ने जर्सी सिटी एक मात्र अमेरिकी शहर हो । अमेरिकाको न्यू जर्सी राज्यको गभर्नर फिल मर्फीद्वारा गठित पहिलो एशियन अमेरिकी र प्यासिफिक आईल्याण्डर आयोग (AAPI Commission) मा नेपाली अमेरिकी सुपरिचित सामाजिक अभियन्ताडा. विष्णुमाया परियारसहित २८ जना व्यक्तित्वहरू मनोनित गरिएको छ । यसरी कमिसनर नियुक्त हुने डा. परियार एक मात्र नेपाली हुन् । गभर्नर मर्फीले सन् २०२१ को नोवेम्बरमा एएपिआई कमिसनको स्थापना गरेका थिए भने मे महिना एएपिआई सम्पदा महिनाकोरूपमा मनाईने अवसर पारेर उक्त नियुक्ति गरेका हुन् । गभर्नर मर्फीले एशियन अमेरिकी र प्यासिफिक आईल्याण्डरहरूको जनसंख्या न्यूजर्सी राज्यमा अमेरिकाभरमा तेश्रो ठूलो संख्या रहेको उल्लेख गर्दै राज्यको विविधतामा एएपिआई समुदायको मुख्य भूमिका रहेको बताएकाछन् । उक्त एएपिआई आयोगले राज्यमा एएपिआई समुदायको सामाजिक र आर्थिक हक हीतको निम्ति नीति निर्माण गर्ने र गभर्नर र राज्य सभामा वार्षिक प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्ने जिम्मेवारी दिईएकोछ । यसैबिच, गभर्नर मर्फीले न्यू जर्सी राज्यको K-12 विद्यालयहरूमा सन् २०२२-२३ शैक्षिक सत्रदेखि अनिवार्यरूपमा एशियन अमेरिकी र प्यासिफिक आईल्याण्डरबारे पठनपाठन गरिने कानून पारित गरेका थिए । एएपिआई समुदायबारे पाठ्यक्रममा पढाइ अनिवार्य गर्ने राज्यहरूमा ईलिनोई राज्यपछि न्यू जर्सी राज्य दोश्रो अमेरिकी राज्य बनेकोछ। जर्सी सिटी सहरको मेयर स्टिभन फुलपको विविधता र समावेशी वोर्डकि पूर्व सल्लाहकार रही सकेकी डा. परियार हाल जर्सी सिटी सहरको महिला सल्लाहकार तथा रोजगारी र तालिम कमिटीको सदस्य रहेकी छन् । जर्सी सिटी सहरको महिला आयोगको गठन सन् २०२२ को जनवरी २६ मा काउन्सिल प्रेसिडेंट जोयस वाटरम्यानको नेतृत्व र डा. परियारको पहलमा गठन भएको हो । डा. परियार हाल अमेरिकाको न्यू जर्सी राज्यको जर्सी सिटीस्थित केयर पोईन्ट हेल्थ अन्तर्गत हड्सनस्पिककि वरिष्ठ प्रोग्राम डाईरेक्टरको रूपमा कार्यरत छन् । हड्सन स्पिक न्यू जर्सी राज्यको हड्सन काउण्टीमा साढे छ लाख जनसंख्यालाई यौन हिंशा विरूद्ध गैरसरकारी र सरकारी सहकार्यमा आकस्मिक सहायता प्रदान गर्ने मुख्य संस्था हो । एड्वानले स्थापना काल सन् १९९८ देखि हालसम्म २५ हजार बढी बालबालिकाहरू र डेढ लाखभन्दा बढी दलित र सिमान्तकृत तिनका परिवार र जनतालाई शिक्षा, स्वास्थ्य, आर्थिक सशक्तिकरण, दीगोकृषि, सामाजिक जागरण, संचेतना, कानूनी प्रशिक्षणलगायतका विविध क्षेत्रहरूमा योगदान पुर्याउँदै आएकोछ। एड्वानकी संस्थापक अध्यक्ष डा. परियार हुन्। बिष्णु माया परियारले बिष्णु माया फाउन्डेसन गठन गरेर समाजमा विशिष्ट योगदान गर्ने व्यक्तिलाई सम्मान गर्ने डिग्नीटी अवार्ड ( आत्मसम्मान सम्मान ) यसै वर्ष २०८० देखि सुरूवात गरेर दुई जना व्यक्तिलाई सम्मान पनि गरिसकेकी छन् l
बद्रीप्रसाद पहाडी
संखुवासभाको मादी बिर्ता सिरिसे संखुवासभामा १९९२ चैत १ गते जन्मनु भएका बद्रीप्रसाद दाहाल आधा दशक समय नेपालको प्रशासन क्षेत्रमा योगदान गरेका व्यक्ति हुन् l समाजसेवामा पनि लामो समय सक्रिय दाहाल मादी हाइस्कुलको अवैतनिक शिक्षक भएर, विराटनगर स्थित विभिन्न शैक्षिक प्रतिष्ठानहरूको व्यवस्थापन समितिको सदस्य र अध्यक्षको रूपमा सेवा गरेर शैक्षिक योगदान गरेका व्यक्ति हुन् l उनका दर्जनौ लेख रचना प्रकाशित हुनुको साथै ‘बर्दिया जिल्लामा भूमिसुधार’नामक पुस्तक समेत प्रकाशित छ l थुप्रै सामाजिक र शैक्षिक संस्थाहरूलाई आर्थिक सहयोग गर्दै आउनु भएका बद्रीप्रसाद पहाडीले मानवअधिकार तथा शान्ति समाजको केन्द्रीय कार्यालय भवन स्थापनार्थ रू एक करोड नगद समेत प्रदान गरेका छन् l
पुरस्कार समारोह बारे
देशका लब्ध प्रतिष्ठित व्यक्तिहरूसभासदहरू, पूर्कोव राजदूत, राजनीतिज्ञ, समाजसेवी, पत्रकार र आम सर्वसाधारणहरूको गरिमामय उपस्थिति बिच डा. बिष्णुमाया परियारलाई काठमाडौँ दिव्य नगरमा २०८० सालको 'कर्मयोगी बद्री पहाडी समाजसेवा पुरस्कार' हस्तान्तरण समारोह भएको थियो l उक्त पुरस्कार मानव अधिकारअन्तर्गत पनि सामाजिक न्यायको आन्दोलनमा विशिष्ट योगदान गर्ने योद्धाहरुलाई दिँदै आएको र यसपटक डा. परियार छनोटमा परेको कुरा पुरस्कार हस्तान्तरण कार्यक्रममा जानकारी गराइएको थियो l
पुरस्कार हस्तान्तरण कार्यक्रममा पूर्वप्रधानन्यायाशीश सुशिला कार्कीले पिछडिएको स्थानबाट उडेर परियारले अहिलेको व्यक्तित्व बनाउन सफल भएको बताइन् । उनले दलितको छोरी दुर्गम पहाडमा बसेर देश–विदेशमा यसरी चर्चित हुनु नेपालकै लागि गौरवको विषय हो उनलाई पुरस्कृत गर्न पाउँदा आफूलाई पनि गौरव लागेको कार्कीको भनाई रहेको छ l
पुरस्कार ग्रहण गरेपछि परियारले भावुक हुँदै डा. बिष्णुमाया परियारले आफूले अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा ५० भन्दा बढी अवार्ड पाए पनि यो पुरस्कार अहिलेसम्मकै विशेष भएको बताइन् । उनले भनिन् यो मेरो माटोले दिएको सम्मान हो, मैले पहिलोपटक टेकेको माटोले दिएको सम्मान, स्वास फेरेको, पानी पिएको, आँखा उघारेको ठाउँले दिएको सम्मान हो यसर्थ म अलि बढी भावुक भएकी छु l मलाई यतिबेला आफूलाई सामाजिक काममा उत्प्रेरित गर्ने स्वर्गीय बुबा रुपबहादुर परियारको याद आइरहेको छ l मेरो यो प्राप्ति र पुरस्कार बुबालाई समर्पण गर्न चाहन्छु l आफू भोकै रहेर भए पनि आफूलाई जन्म दिएर बिष्णुमाया बनाउने आमा कनमाया परियार र परिवारका अन्य सदस्यहरूका साथ उपस्थित बिष्णुमायाले आफ्नो बाल्यकालीन दुख र आमाको सङ्घर्ष पनि सुनाएकी थिइन् l ११ वटा सन्तानकी आमाले गरेको दुख र अभावका बिच हुर्काएको कुरा गर्व साथ प्रस्तुत गरेकी थिइन् l बाल्यकालमा आफूलाई अछुत भनेर गरेका व्यवहार र गरेको अपहेलनाले दुखेको मन बारे पनि विष्णुले आफ्नो अनुभव भक्कानिएर शेयर गरिन् l आफूलाई यो स्थान सम्म पुर्याउन सहयोग गर्ने थुप्रै व्यक्ति र व्यक्तित्वहरूप्रति पनि बिष्णु मायाले कृतज्ञता ज्ञापन गरेकी थिइन् जसमा उनका शिक्षक प्याम रस, मनोहरि उपाध्याय आदिको नाम लिएकी छन् l आफ्नी आमाका १० छोरी हुँदा पनि बाबाले तिम्रो कारण मात्र छोरी जन्मेका हुन् भनेर पितृसत्ता हावी भएको समाजमा आमालाई हेला गर्नु भएन हिंसा गर्नु भएन पिट्नु भएन l हरेक बाबाले मेरो बुबाले जस्तै आफ्ना छोराछोरीलाई प्रेरणा स्वतन्त्रता, मर्यादा र इज्जत दिए समाज धेरै उन्नत हुनेथियो l आफूले पाएको पुरस्कार व्यक्तिगत मात्र नभएर एडवानका हजारौ कर्मशील हातको पनि हो l कर्मयोगी साधहरूको पनि हो l म यो पुरस्कार कुनै सामजिक काममा नै खर्च गर्न चाहन्छु l बिष्णुमायाले घोषणा गरिन् l
साहित्यकार पत्रकार अन्नपूर्ण पोष्टका सम्पादक अखण्ड भण्डारीले मेरो नौरंगी लुगा नामक बिष्णुमायाको बाल्यकालीन संस्मरण उल्लेख गरेर टालेर लुगा लगाउने कारुणिक बिष्णुको जीवन कहानी सुनेर स्तब्ध भएको सभा हल बिष्णु आफै भावुक भएर आफ्नो अनुभव पोखीरहँदा सभामा धेरैका आँखाका डिल भिजेका थिए l
अखण्ड भण्डारी भन्दै थिए : ‘बिष्णु स्वयममा धेरैलाई माथि उकाल्ने लिस्नु पनि हुन् l उनी मार्फत् धेरैले सहयोग पाएका छन्, पढन पाएका छन आफ्नो वृति विकासमा एड्वान मार्फत थुप्रै सामाजिक काम भएका छन् जुन उलेख्य छन् l व्यक्तिगत सफलता जीवनमा धेरैले पाउँछन् तर व्यक्तिगत सफलतालाई सत्कर्ममा समाजको सेवामा लगाउने मान्छे थोरै हुन्छन् त्यस्तै थोरै र दुर्लभ व्यक्ति हुन् बिष्णु l
’ पूर्व न्यायाधीश शेषराज शिवाकोटी र पुस्पा मल्लले विष्णुमायाको जीवनीको यावत विषय उल्लेख गरेर मन्तव्य राखेका थिए l कार्यक्रमा राष्ट्रिय सभा सांसद लक्ष्मी देवी पुडासैनी, प्रतिनिधि सभा सदस्य कान्तिका सेजवाल,गोकेर्णेस्वर नगर पालिकाक मेयर दिपक रिसाल, राजेन्द्र पौडेल, होमकान्त चौलागाईलगायत वक्ताहरूले मन्तव्य व्यक्त गरेका थिए भने स्वागत मन्तव्य कृष्णबहादुर रावलद्वारा व्यक्त गरिएको थियो l कार्यक्रम संचालन रेनुका पौडेलले गरेकी थिइन् l विभिन्न सङ्घ संस्थाका प्रतिनिधिहरूले पुरस्कृत व्यक्तित्व बिष्णुमायालाई मायाको चिनो पनि प्रदान गरेका थिए l
पिसकोरका राष्ट्रिय डाइरेक्टर ट्रोय कोफरतले पनि आफ्नो मन्तव्य राखेका थिए l बिष्णुमायालाई लामो समयदेखि चिनेको र बिष्णु मायाको सामाजिक योगदान, मानवाधिकार, मर्यादा र छुवाछुत विरुद्ध उहाँको काम सर्हानिय छ l म उनको संस्थासँग सहकार्य गरेर काम गर्न चाहेको बताएका थिए l
उक्त कार्यक्रममा ढिलो गरी उपस्थित उपसभामुख इन्दिरा रानाले विष्णुमायाको योगदानकै कदर स्वरूप कार्यव्यस्तता बिच जसरी नि थोरै समयको लागि भए पनि पुग्नै पर्छ भनेर आइपुगेको जानकारी दिइन् l बिष्णु आफ्नो प्रिय बुहारी र समाजको उज्यालो भएको बताइन् l बिष्णुको समाजिक कर्मले आफूलाई पनि गौरवान्वित बनाएको र उनको सम्मान गरेर नेपालले आफ्नो सम्मान पाउने विचार व्यक्त गरिन् l सामाजिक सेवामा बिष्णुमायाको क्रियाशीलता आफूले नजिकबाट देखेको र आहोरात्र मेहनत गर्न सक्ने बुढाबुढी( प्रदीप परियार थापा र विष्णु माया ) को जोडी विशेष छ l आफूलाई अमेरिका जाँदा बिष्णुको घरमा किन बसेको, हाम्रोमा बसे हुन्न प्रदीप परियार नै लेख्छ भनेर छुवाछुतको दृष्टिले हेर्ने आफन्त पनि रहेको तीतो र अप्रिय कुरा पनि उपसभामुख इन्दिरा राना मगरले सभामा शेयर गरिन् l यसले पनि छुवाछुतको ग्लोबलाइजेसन बारे यथेष्ट प्रमाण दिन्छ l
कुनै कुनै पुरस्कार पुरस्कृत व्यक्तिको ग्रहणले पनि स्वयं पुरस्कृत हुन्छ l कार्यक्रममा उपस्थित विवेकशील साझा पार्टीका नेता प्रकाशचन्द्र परियार akabarey.com का प्रतिनिधिसँग बिष्णुमायालाई प्रदान गरिएको पुरस्कारले पुरस्कारको समेत मर्यादा अझ चुलिएको कुरा बताइरहेका थिए l कार्यक्रममा चर्चित कवि अर्जुन पराजुलीले कविता वाचन गरेर पटक पटक भक्कानिएका थिए l अधिकांश उपस्थित व्यक्तिहरू बिष्णु मायालाई नेपाल र नेपालीले चिन्न र सम्मान गर्न नसकिरहेको बेला यो पुरस्कार प्रदान गरेर एउटा कोशे ढुङ्गा राखेको विचार व्यक्त गरिरहेका थिए l
अकबरेडट कम ( akabarey.com ) टिप्पणी दु:खको भुँवरीबाट उठेर गरिएको सङ्घर्ष पछिको सेवा र सत्कर्मको नैतिक र सामाजिक मूल्य झन धेरै हुन्छ, त्यस्तै मूल्य स्थापनार्थ बिष्णुको योगदान रहेको छ l नेपाल र नेपालीले बिष्णुको सामाजिक योगदान र राष्ट्रिय अन्तराष्ट्रिय व्यक्तित्वलाई चिन्न,बुझ्न, सम्मान, र गौरव गर्न जति ढिला गर्यो त्यति नै हाम्रो चेतनाको स्तरमा प्रश्न चिन्हहरू लाग्छन् l बिष्णु परियारहरूका जीवनका अनेक आयामलाई छोएर नेपाली समाजको अध्ययन, अनुसन्धान, मूल्याङ्कन र विश्लेषण गर्नु जरुरी छ l विरासतमा शिक्षा, धन, दौलत र पहुँच लिएर जन्मेका मान्छे र जन्मदै अछुत भनेर हेपिएर,दबाइएर, आर्थिक रूपले विपन्न परिवारको सदस्य भएर जन्मेर त्यसपछिको सफलताले गर्ने सत्कर्म कसैसँग तुलनायोग्य हुन्न l
राष्ट्रिय दलित गोलमेच सम्मेलन राजनीतिक प्लेटफर्म पनि हो l
संयुक्त नागरिक पार्टीले यो विश्वास गर्दछकी साँचो लोकतन्त्र तब मात्र सम्भव हुन्छ जब सबै समुदायको बराब...
जुन सपना मैले र मेरो परिवारले देखेका थियौँ, त्यो यही छात्रवृतिले पूरा गरेको हो । त्यसैले सरकारप्रति...